جلسه علنی سه شنبه 30 مرداد ماه 1403 مجلس شورای اسلامی
بررسی صلاحیت وزیر پیشنهادی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی (سید عباس صالح شریعتی)
احمد راستینه نماینده مردم شهرکرد، بن، سامان و فرخ شهر (سخنگوی کمیسیون فرهنگی)
مقدمه:
در راستای اجرای ماده (202) آیین نامه داخلی مجلس شورای اسلامی برنامه کاری بررسی صلاحیت وزرای پیشنهادی دولت چهاردهم در کمیسیون فرهنگی مجلس شورای اسلامی بر اساس زمان بندی ارائه شده از سوی هیات رئیسه محترم مجلس شورای اسلامی طی روزهای دوشنبه 22 مرداد لغایت چهار شنبه 24 مرداد ماه طی 36 ساعت کاری و ملاقات با 19 نفر از وزرای محترم پیشنهادی به انجام رسید. بر اساس ماموریت کمیسیون فرهنگی برای بررسی صلاحیت وزرای تخصصی، از وزارت خانه های »فرهنگ و ارشاد اسلامی، ورزش و جوانان، میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری و ارتباطات و فناوری اطلاعات هر کدام 3 ساعت و 15 وزارت خانه دیگر هر کدام به میزان 5/1 ساعت مورد بحث و تبادل نظر قرار گرفت.
مهمترین موضوعات و محورهای مورد توجه اعضای کمیسیون فرهنگی در محورهای زیر صورت گرفت.
- به منظور حمایت از اصحاب هنر و روان سازی مقررات سینمایی و نمایش فیلم پیگیری جهت ابلاغ مصوبه شورای عالی انقلاب فرهنگی انجام گردد.
- پیگیری تحقق احکام برنامه هفتم بر اساس زمان بندی مشخص مخصوصا در تولید محتوای فاخر سینمایی و تولید محتوای مناسب در فضای مجازی و بازی های رایانه ای بومی با حفظ مراقبت های انقلابی و اسلامی
- برنامه ریزی برای افزایش سرمایه اجتماعی و ارتقاء شاخص های دینداری در جامعه
- برنامه ریزی لازم جهت حمایت از صنایع خلاق و ارتقاء شاخص های اقتصاد فرهنگ
- مردمی سازی فعالیت های فرهنگی با توجه به حلقه های میانی و ظرفیت دستگاه ها و نهادهای مردمی
- تعمیق فرهنگ ایرانی- اسلامی و مواجهه موثر در جنگ ترکیبی و تمرکز بر ارتقای هویت ملی و تقویت فرهنگ دینی
- استفاده از نیروهای انقلابی و تااکید بر جوان گرایی
- اجرای کامل تکالیف مربوط به قانون جوانی جمعیت و تعالی خانوده
شرح استعلامات: (مدرک تحصیلی)
در راستای بررسی صحت مدرک تحصیلی آقای سید عباس صالح شریعتی وزیر محترم پیشنهادی فرهنگ و ارشاد اسلامی به استناد نامه 28401 مورخ23/5/ 1403 از وزارت علوم، تحقیقات و فناوری استعلام گردید در پاسخ به نامه فوق الذکر وزارت متبوع طی نامه شماره367030/ 4 مورخ24/ 5/ 1403مراتب فارغ التحصیلی ایشان در مقطع کارشناسی فقه و اصول از حوزه علمیه مشهد، کارشناسی ارشد الهیات و معارف اسلامی از مدرسه عالی تربیتی و قضایی طلاب قم و دکتری کلام(فلسفه دین و مسائل جدید کلامی) از دانشگاه قم مورد تایید می باشد.
شرح توضیحات و تعهدات شفاهی وزیر پیشنهادی در کمیسیون:
- تلاش برای اصلاح ساختار فرهنگی کشور و ایجاد ساختاری منسجم
- تشکیل کمیته ویژه اجرایی سازی برنامه هفتم توسعه
- احیای محوریت مردم و اهالی فرهنگ و هنر در نظام فرهنگی کشور
- سلب تصدی‌گری دولتی و شبه دولتی در تولید و عرضه فرهنگی
- میدانسپاری حداکثری به مردم و اهالی فرهنگ و هنر در تولید و عرضه فرهنگی
- استفاده از مجامع و تشکل‌های مردمی برای تسهیل ممیزی و رشد مصرف فرهنگی تولیدات داخلی
- توزیع عادلانه فرصت‌ها و ظرفیت‌های فرهنگی و هنری به ویژه در نقاط محروم و دورافتاده
- رشد شاخص‌های تولید و مصرف تولیدات فرهنگی ایرانی- اسلامی
- توزیع عادلانه منابع، یارانه‌ها و تسهیلات مالی و پولی حوزه فرهنگ
- بهبود معیشت فعالان فرهنگی و هنری از محل فروش محصولات و خدمات فرهنگی
- تقویت دیپلماسی فرهنگی مبتنی بر عرضه و فروش کالاهای فرهنگی ایرانی در کشورهای هدف.
- توسعه سکوهای مبتنی بر نوآوری و فناوری برای بهبود مدیریت تولید و توزیع فرهنگی
- استفاده از ظرفیت فناوری‌های نوین به ویژه هوش مصنوعی برای بهبود تنظیم‌گری و مقرراتگذاری
- معطوف شدن تولید و مصرف فرهنگی به معیارهای جامعه مطلوب ایرانی-اسلامی مندرج در چشم‌انداز
- توسعه و ترویج فرهنگ کتابخوانی و پیگیری اصلاح اساسنامه نهاد عمومی کتابخانه ها
بررسی معیارهای عمومی برنامه وزیر پیشنهادی
معیارهای عمومی ارزیابی به شرح ذیل می‌باشند:
- تناسب: برنامه‌ها با مسائل، مشکلات و واقعیت‌های موجود متناسب بوده و در راستای حل آنها طراحی شده باشند.
- واقع‌گرایی: برنامه‌ها با توجه به شرایط و امکانات موجود قابلیت اجرا داشته باشند.
- صراحت: برنامه‌ها روشن، ساده و دقیق بوده و برای کاربران آنها به راحتی قابل درک باشند.
- شفافیت: منابع مورد نیاز و راههای تامین آنها مشخص بوده و امکان تعارض منافع پایین باشد.
- انسجام: اجزاء و مولفه‌های مختلف برنامه دارای هماهنگی و همراستایی بوده و یک کلیت یکپارچه را تشکیل دهند.
- جامعیت: برنامه‌ها همزمان ابعاد فنی، اقتصادی، اجتماعی و زیست‌محیطی را لحاظ کرده باشند.
- آیندهنگری: پیامدهای احتمالی برنامه‌ها و سناریوهای محتمل پیش‌بینی شده باشند.
- سنجش‌پذیری: برای برنامه‌ها اهداف عملیاتی و کمی تعیین شود؛ به نحوی که بتوان نسبت به پایش و ارزیابی میزان موفقیت آنها به صورت مستمر اقدام نمود.
- زمانمندی: برنامه‌ها برای یک افق زمانی چهار ساله طراحی شده، تعدد و تاخر منطقی احتمالی و میزان مطلوب پیشرفت سالیانه آنها مشخص شود.
| شاخص ارزیابی | میزان برآورده کردن معیارهای ارزیابی در برنامه (کامل/مطلوب/متوسط/ضعیف/خیلی ضعیف) |
| تناسب | متوسط |
| واقع‌گرایی | متوسط |
| صراحت | متوسط |
| شفافیت | متوسط |
| انسجام | متوسط |
| جامعیت | متوسط |
| آینده نگری | متوسط |
| سنجش‌پذیری | متوسط |
| زمانمندی | ضعیف |
انطباق برنامه‌های ارائه شده با اسناد بالادستی
تطبیق برنامه وزیر پیشنهادی با اسناد بالادستی حکایت از آن دارد که 11 درصد برنامه های پیشنهادی با احکام فوق الذکر »منطبق« و 53 درصد موارد نیز »همسو« است. همچنین موردی مبنی بر مغایرت برنامه ها با اسناد بالادستی یافت نشد. از سوی دیگر در برنامه وزیر پیشنهادی به 36 درصد از احکام اشاره ای نشده است.
نتیجه‌گیری (نظر نهایی کمیسیون)
با بررسی گسترده پیرامون سوابق، عملکرد، برنامه ها و اظهارات آقای سید عباس صالح شریعتی اعضای کمیسیون فرهنگی با اکثریت آراء صلاحیت وی را برای تصدی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی تایید کردند.
توضیح اینکه: هیچ‌یک از نمایندگان مجلس، در مخالفت یا موافقت با برنامه و سوابق وزیر پیشنهادی فرهنگ و ارشاد اسلامی اظهار نظر نکردند.
اظهارات وزیر پیشنهادی فرهنگ و ارشاد اسلامی ، سیدعباس صالح شریعتی
در آستانه هفته دولت یاد و خاطره شهیدان رجایی و باهنر و شهیدان خدمت شهید رئیسی و همراهان ایشان را گرامی می‌دارم، ادای سلام و ادب و احترام دارم به همه هنرمندان، سینماگران، نویسندگان، فعالان دینی، مذهبی و مساجد، کنش‌گران عرصه فرهنگ و هنر، کتابداران و پیشکسوتان این عرصه که نقش مانایی در توسعه فرهنگ کشور داشته‌اند و همچنین امیدوارم با همکاری آنها عرصه فرهنگ رقم بزنیم.
همچنین لازم است نقش کتابدارانی که با تمام مسائل معیشتی در خدمت فرهنگ کشور بودند را یادآور شوم، ضمن آنکه ایده مرکزی دولت چهاردهم وفاق ملی است، چرا که این ایده می‌تواند دولت فعلی را از دولت‌های گذشته متمایز کند که باید در دو سطح نظام حکمرانی و دولت و ملت اجرایی شود. البته در سطح دولت و ملت مسائل مهمی وجود دارد چرا که پیمایش‌های یک دهه اخیر نشان می‌دهد فضای جامعه دچار شیب نگران کنندهای شده است. اما بی‌تردید وزارت فرهنگ یکی از وزارتخانه‌هایی است که می‌تواند پیشران تحکیم دولت و ملت باشد، لذا باید با بهرهگیری از منویات مقام معظم رهبری، مراجع و استفاده از ظرفیت اصحاب فرهنگ و رسانه در ایجاد وفاق ملی سهم داشته باشیم.
ایجاد وفاق ملی نیازمند درک درست از تغییرات اجتماعی است، مسائلی همچون زبان و ادبیات فارسی میراث غنی فرهنگی، فرهنگ اقوام و سنت‌ها و... هویت اجتماعی و فرهنگی ما را شکل داده و موجب سربلندی ایران شده است، اما تغییرات اجتماعی در جامعه کم نیست، لذا باید راهکارهای همراهی با این تغییر را پیدا کرد.
سال 1355 از مجموع افراد بالای 20سال صرفا فقط 2 درصد تحصیلات دانشگاهی داشتن،د اما سال 1395 این درصد به 18 رسیده است و اکنون نیز بالاتر رفته بنابراین حدود 20 درصد جامعه ایران دارای تحصیلات دانشگاهی هستند که نشان از ایجاد طبقه‌ای با روح کنجکاو، جست‌وجوگر و خواهان تعامل با جامعه بیرون است.
در سال 1355 حدود 65 درصد از زنان ایران بی‌سواد بودند، اما این سهم در سال 1395 به حدود 4,93 درصد رسیده است، این تغییرات نشان از سهم بی‌مثال انقلاب در ارتقای فرهنگی و آموزشی زنان جامعه دارد و به معنای تحول در جامعه زنان ایرانی است بنابراین ما نمی‌توانیم این جامعه را نادیده بگیریم. متاسفانه نرخ زنان تحصیل کرده دو برابر مردان تحصیل کرده است، ضمن آنکه سطح توقعات آنان در زندگی فردی و اجتماعی آنها تغییر کرده است، لذا نمی‌توان این تحولات را نادیده گرفت و برای آنها کاری انجام ندهیم.
مصارف فرهنگی نیز تحولات قابل توجه‌ای داشته است، به عنوان مثال در سال 1400 حدود 60 درصد مردم ایران از اینترنت استفاده می‌کردند که این مساله به معنای تغییر مسیر مصرف فرهنگی و نوع مصرف است و حدود 80 درصد جست‌وجوها در شبکه اجتماعی بر مبنای جست‌وجوی فیلم است که نشان می‌دهد مصرف فرهنگی جامعه ایرانی تغییر قابل توجهی داشته است. لذا برای ارتقای فرهنگی باید به راهکارهای جدید فکر کنیم و به یقین دیگر راهکارهای قدیمی پاسخگو نیستند، هرچند اصول ثابت است و ما باید راهکارها را اصلاح کنیم.
با تغییرات گسترده موجود مفصل ارتباط میان دولت و ملت می‌تواند فرهنگ و رسانه باشد و از این طریق نظام حکمرانی فرهنگی ما مناسبات ارتباطی خودش را با ایدهها و راهکارهای تازه با ملت به سوی مقصدی مشترک برقرار کند. در این میان اصحاب فرهنگ، هنر و رسانه میداندار و عرصه‌دار این عرصه هستند و باید این اصحاب، منزلت، حقوق و نهادها و تشکل‌هایشان را مورد توجه قرار داد.
دولت وفاق ملی در صدر حکمرانی در حال شکل‌گیری است، کار عمده دولت وفاق ملی در سطح دولت و ملت است و اینکه مردم، دولت را از خود بدانند و به آن اعتماد کنند و رابطه همدلانه و همکارانه پیدا کنند و همان نسبت‌هایی که در دهه اول انقلاب همه‌مان به خاطر داریم. هنگامی که گفته می‌شد کمبودی در جبهه‌ها وجود دارد مردم از زندگی خودشان می‌گذشتند، آن مرد روستایی و آن مردم محروم کمک را به جبهه‌ها انجام می دادند ، چرا که دولت را از خود می‌دانستند و فاصله‌ای میان دولت و خودشان قائل نبودند و ما باید بازگشت مجدد به این میدان پیدا کرده و اعتماد را بازگردانیم و اصحاب فرهنگ، هنر و رسانه میدانداران این حوزه هستند.
امیدوارم در پرتو وفاق عمومی در نظام حکمرانی کشور تعامل 4 ساله دولت و مجلس که با هم آغاز به کار کردند شالودهای مستحکم، بنایی رفیع برای فرهنگ کشور پدید بیاورد، فرهنگی که به گفته امام راحل (ره) مبدا همه خوشبختی‌ها و بدبختی‌های ملت است و به تعبیر رهبر معظم انقلاب فرهنگ مایه اصلی هویت ملت‌ها است. فرهنگ یک ملت است که می‌تواند آن ملت را پیشرفته، عزیز، توانا، عالم، فناور، نوآور و دارای آبروی جهانی کند.
ما ملت بزرگ، متمول و کهن ایران اگر در برابر طوفانها سر خم کردیم دوباره سربلند ایستادیم و می‌ایستیم و هیچ قدرتی توان نابودی ایران عزیز را ندارد، ایرانیان از دوران باستان همواره به عنوان ملتی بزرگ، بافرهنگ، با تجربه‌های متنوع و عمیق یکی از خالقان جهانی فرهنگ بودند. ایرانیان نقطه اتصال فرهنگ و هنر و انتقالدهنده فرهنگ و دانش و داستان و شعر دیده و هستند. نقش ایرانیان در گسترش اسلام در جهان بی‌بدیل است، فرهنگ اسلامی در سراسر سرزمین‌های اسلامی با حضور هنرمندان، نویسندگان، شاعران، دانشمندان، فیلسوفان، محققان و دبیران ایرانی گسترش یافت.
این پیشینه افتخارآفرین اکنون نیز استمرار دارد و مردمان فراوانی در جای جای جهان به دنبال شناخت و بهرهمندی از فرهنگ و هنر ایران هستند. هزاران هنرآموز و هنرمند با اتکاء با معارف فرهنگ اسلامی به آفرینش فرهنگی می‌پردازند. سینمای غنی به ویژه سینمای پس از انقلاب درخشش‌های شایان توجهی داشته و حتما باید بالندگی بیشتری پیدا کند. موسیقی ایرانی سفیر بی‌کلام، مخاطبان زیادی را محصور خود می‌کند، این ظرفیت‌های افتخارآمیز، بن‌مایه بازآفرینی فرهنگ و هنر ایران اسلامی در حال و آینده خواهند بود. با عنایات الهی چشم به راه گلبانگ ایران زرین فرهنگی خواهیم بود.
